Snurken en Obstructief Slaapapneu (OSAS) Welke oorzaken heeft het? Wat zijn de gevolgen en hoe kan je het behandelen?

Iedereen heeft wel eens van snurken gehoord. Soms is het omdat je verkouden bent, of na een aantal borrels. Snurken is niet alleen hinderlijk voor bedpartners of buren. Het kan ook een teken zijn van ernstigere gezondheidsproblemen zoals de obstructief slaapapneu (OSAS). OSAS is een aandoening waarbij de luchtweg tijdens de slaap gedeeltelijk of volledig wordt afgesloten, wat leidt tot ademstops van enkele seconden. Hierbij daalt het zuurstofgehalte in het bloed. Hiermee krijgt iemand dus in feite te weinig zuurstof en lijkt iemand na de ademstop weer naar adem te happen. Deze stress leidt tot meer vermoeidheid en een verstoorde nachtrust. Overgewicht speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van zowel snurken alsook OSAS en overgewicht kan de ernst van de symptomen verergeren.

De relatie tussen snurken, overgewicht en OSAS

Snurken ontstaat wanneer tijdens het ademen trillingen van de licht ontstaan. Deze turbulenties worden veroorzaakt in de zachte weefsels van de keel, zoals het zachte gehemelte en de huig. Deze luchttrillingen leiden tot het kenmerkende snurkgeluid. Bij mensen met overgewicht is er vaak sprake van overtollig vetweefsel rondom de nek en keel, wat de luchtweg vernauwt en de kans op snurken vergroot.

OSAS is een ernstigere aandoening waarbij de luchtweg tijdens de slaap volledig wordt geblokkeerd. Dit leidt tot tijdelijke ademstilstanden (apneus), wat kan resulteren in zuurstoftekort en verstoringen in de slaapcyclus. De ernst van OSAS wordt uitgedrukt in het aantal ademstops per uur. Hoe hoger het aantal ademstops per uur, des te ernstiger is de OSAS. Overgewicht is een van de belangrijkste risicofactoren voor OSAS, omdat vetophopingen rond de nek en tong de luchtweg nog verder vernauwen.

Nadelige gevolgen van snurken en OSAS

Hoewel snurken op zichzelf relatief onschuldig kan lijken, kan het een teken zijn van een onderliggende luchtwegobstructie die de slaapkwaliteit beïnvloedt. Mensen met OSAS worden vaak meerdere keren per nacht kort wakker, waardoor de diepe slaapfasen verstoord raken. Dit heeft verschillende nadelige gevolgen:

• Vermoeidheid en slaperigheid overdag: Door het gebrek aan diepe slaap voelen mensen zich overdag uitgeput en hebben ze moeite met concentreren. Dit verhoogt het risico op verkeersongevallen en verminderde werkprestaties.
• Hart- en vaatziekten: Chronische zuurstoftekorten en een verstoorde slaap leiden tot hoge bloeddruk, hartritmestoornissen en een verhoogd risico op een hartaanval of beroerte.
• Gewichtstoename en metabole stoornissen: Slechte slaap verstoort de hormonale balans en stimuleert gewichtstoename, wat op zijn beurt OSAS kan verergeren.
• Diabetes type 2: OSAS wordt in verband gebracht met een verhoogde insulineresistentie, wat de kans op diabetes type 2 vergroot.
• Psychische klachten: Chronische vermoeidheid kan leiden tot depressie, angststoornissen en prikkelbaarheid.

Diagnose OSAS

Om erachter te komen of er klachten zijn van het snurken zal de patient zelf of anders de bedpartner gaan klagen. Degene die zelf snurkt komt hoogstwaarschijnlijk klagen over vermoeidheid. Als de bedpartner aanleiding geeft tot onderzoek, heeft dit vaak te maken met geluidsoverlast waardoor diegene wakker wordt en ook vermoeid zal zijn.

Door met de snurker (en bedpartner) te praten kom je soms al achter de diagnose. Iemand beschrijft dan bijvoorbeeld langdurige ademstops gevolgd door een enorme ademteug. Verder wordt vaak beschreven dat mensen met hoofdpijn bij het ontwaken, droge mond of keelpijn in de ochtend ervaren. Soms kan prikkelbaarheid, stemmingswisselingen of depressieve gevoelens, nachtelijk zweten en vaak wakker worden met een benauwd gevoel tekenen zijn van snurken en/of OSAS.

Vaak wordt er dan ook een slaaponderzoek verricht. Door middel van dit slaap onderzoek krijgt uw behandeld arts inzicht in het aantal ademstops. De ernst van OSAS wordt gemeten met de Apneu-Hypopneu Index (AHI). Dit geeft aan hoeveel ademstops per uur optreden:

• Mild OSAS: 5-15 ademstops per uur
• Matig OSAS: 15-30 ademstops per uur
• Ernstig OSAS: >30 ademstops per uur

Afhankelijk hiervan kan ook gekeken worden naar de juiste behandeling.

Behandeling van snurken en OSAS

De behandeling van snurken en OSAS richt zich op het verbeteren van de luchtweg doorgankelijkheid en het aanpakken van onderliggende risicofactoren zoals overgewicht. De belangrijkste behandelopties zijn:

1. Leefstijlveranderingen
   • Gewichtsverlies kan de ernst van snurken en OSAS aanzienlijk verminderen door de druk op de luchtwegen te verlagen.
   • Regelmatige lichaamsbeweging verbetert de ademhalingscontrole en vermindert vetophopingen rond de nek.
   • Stoppen met roken en alcoholgebruik helpt, omdat beide factoren de spieren in de keel ontspannen en de luchtweg verder vernauwen.
2. Mandibulair repositieapparaat (MRA)
   • Voor milde tot matige OSAS kan een beugelachtig apparaat worden gebruikt dat uw kaak naar voren duwt en zo de luchtweg openhoudt.
3. CPAP-therapie (Continuous Positive Airway Pressure)
   • Bij ernstige OSAS wordt vaak een CPAP-apparaat voorgeschreven. Dit apparaat houdt de luchtweg open door middel van een constante luchtstroom via een masker. Hoewel effectief, ervaren sommige mensen het als ongemakkelijk.

4. Chirurgische ingrepen
   • In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om overtollig weefsel in de keel of neus te verwijderen, zoals bij een vergrote huig of amandelen.
   • Bariatrische chirurgie kan worden overwogen bij patiënten met ernstig overgewicht, omdat gewichtsverlies OSAS drastisch kan verminderen.

Gevolgen van een succesvolle behandeling

Snurken en OSAS zijn serieuze aandoeningen die de slaapkwaliteit en algehele gezondheid negatief kunnen beïnvloeden. Overgewicht speelt hierin een grote rol, waardoor gewichtsverlies vaak een van de belangrijkste behandelstrategieën is. Door een combinatie van leefstijlveranderingen, medische hulpmiddelen en, indien nodig, chirurgie, kunnen de symptomen van OSAS aanzienlijk verminderd worden. Een succesvolle behandeling leidt tot een betere nachtrust en meer energie overdag, verbeterde gezondheid (lagere bloeddruk, betere gewichtsbeheersing) en een hogere levenskwaliteit (uitgerust en vermindering van kans op depressie).