Incidentie en Prevalentie van Overgewicht in Nederland

In de laatste eeuw is de incidentie en prevalentie van overgewicht wereldwijd drastisch toegenomen, ook in Nederland. In de jaren 1950 was minder dan 10% van de Nederlandse bevolking obees, maar dat percentage ligt tegenwoordig veel hoger. In 2023 kampte bijna 50% van de Nederlandse volwassenen met overgewicht (BMI ≥25) en dit cijfer blijft stijgen. Wereldwijd hebben meer dan 1,9 miljard volwassenen overgewicht, waarvan 650 miljoen obesitas hebben. Het probleem groeit ook in ontwikkelingslanden, waar overgewicht naast ondervoeding steeds vaker voorkomt.

Veranderingen in voeding en levensstijl

De oorzaken van overgewicht zijn complex en multifactorieel. Veranderingen in voeding en levensstijl zijn de belangrijkste drijfveren. De beschikbaarheid van goedkope, calorierijke voeding met weinig voedingswaarde heeft geleid tot overconsumptie. Ultraverwerkte producten, rijk aan suiker, vet en zout, worden vaak gekozen boven verse, gezonde alternatieven. Daarnaast heeft technologische vooruitgang geleid tot minder fysieke activiteit in het dagelijks leven, zowel op het werk als thuis.

Psychologische en sociale(media) factoren

Stress, slaapgebrek, en emotie-eten dragen bij aan overgewicht. In stedelijke gebieden is de toegang tot gezonde voeding soms beperkt, terwijl fastfood gemakkelijk beschikbaar is. Cultuur en sociale normen beïnvloeden eetgewoonten en lichaamsbeeld, wat gewichtsbeheersing verder bemoeilijkt.

Het probleem wordt in stand gehouden door een vicieuze cirkel: overgewicht kan leiden tot metabole stoornissen zoals insulineresistentie, die het afvallen bemoeilijken. Daarnaast draagt stigmatisering bij aan psychologische stress, wat ongezonde coping-mechanismen zoals overeten kan versterken.

Om dit probleem aan te pakken, zijn collectieve inspanningen nodig, zoals educatie, beleid ter bevordering van gezonde voeding en beweging, en toegang tot gezondheidszorg. Wereldwijde samenwerking is essentieel om de stijgende trend van overgewicht te keren.